İsmail Şen’in hazırladığı ve Sarnıç Yayınları’ndan çıkan “Asi’den Gazi’ye Karikatürlerde Atatürk 1919-1938”, Atatürk’ün yaşadığı dönemde yayınlanan karikatürlerinden yansıyan tarihi okuyucularla buluşturuyor.
Atatürk’ün Milli Mücadele’nin başından itibaren, gazete ve dergilerde karikatürleri yayınlanmaya başlamış, bazı yıllar yüzlercesi mizah dergilerinde yer almıştı.
Ancak, Atatürk karikatürleriyle ilgili ayrıntılı bir çalışma, ne yazık ki yoktu. İsmail Şen’in hazırladığı “Asi’den Gazi’ye Karikatürlerde Atatürk” kitabı bu ihtiyacı karşılayan çok önemli bir çalışma.
Atatürk karikatürleri, Atatürk’ün alışık olmadığımız bir açıdan yansıtmalarının yanında yakın tarihimizle ilgili çok önemli bilgiler verebilecek birer belge niteliği taşıyor.
Ha bakalım Karagöz dayı, asıl asıl da görelim. Sen mi beni çekeceksin ben mi seni. Karagöz — Böyle sen bir yana, ben bir yana çekersek zaten kıl kadar kalan urgan kopunca ikimiz de sırt üstü düşeriz. İyisi mi gel şunun iki ucunu bir araya getirelim de ele, güne karşı işimizi bilelim. Karagöz 9.2.1921 Sayı: 1347 Sayfa: 1 Londra Konferansı’na gidecek heyet tartışmaları sürerken… Mustafa Kemal’in ‘İstanbul’u dışlayan politikası eleştiriliyor. Karagöz hâlâ boğazın İstanbul yakasında… Londra Konferansı’na İstanbul ve Ankara’yı temsilen iki heyet katılmış, 23 Şubat 1921’de Osmanlı Delegesi Sadrazam Tevfik Paşa, söz hakkını Büyük Millet Meclisi Hükümeti temsilcilerine bıraktığını ifade etmiştir.
Nabzında bir iman vuran kanınla Bu ziya görmeyen ufka yükseldin Bilmem ki semadan yüksek alnınla Güneşin doğduğu yerden mi geldin Güleryüz 5.5.1921 Sayı: 1 Kapak Milli Mücadele’yi sürekli destekleyen Güleryüz’ün ilk sayısının kapağı. Bu karikatür de aynı dönemdeki birçok karikatür gibi, 1 Nisan’da kazanılan II. İnönü Savaşı’nın etkisiyle çizilmiş.
Büyük Millet Meclisi Reisi Mustafa Kemal Paşa Hazretleri Güleryüz 6.6.1921 Sayı: 6 Sayfa: 4-5
İsmet Paşa — Ne o Paşam kafasının içinde ne arıyorsun? Mustafa Kemal Paşa — Akıl arıyorum. Bulamıyorum: Dipsiz kile, boş anbar. (Önde Kral Konstantin) Güleryüz 8.9.1921 Sayı: 19 Kapak
Ankara’nın koyunu, sonra çıkar oyunu. Güleryüz Ekim sonu 1921 (Zafer ve galibiyet fevkalade nüshası) Sayı: 26 Sayfa: 8 Sedat Simavi Sakarya Zaferi sonrası karikatürlerinden…
Bilardo başında Bilardo sahibi — Yine sotaya getirdi ama çuhada hayır kalmadı! (Mustafa Kemal’in rakibi Yunan Kralı Konstantin.) Musavviri: Rıfkı Aydede 10.8.1922 Sayı: 64 Sayfa: 1 Ahmet Rıfkı Milli Mücadele karşıtı yayın yapan Aydede’de bile askeri bir başarı beklentisi var. Tabii eleştiriden geri kalınmıyor…